Mục lục bài viết
Huyết áp thấp có thể là mong muốn đối với nhiều người, bởi vì nó thường không gây ra vấn đề gì. Tuy nhiên, đối với một số người, huyết áp thấp bất thường (tụt huyết áp – hạ huyết áp) có thể gây chóng mặt và ngất xỉu. Và trong những trường hợp nặng, huyết áp thấp có thể đe dọa tính mạng!
Nếu bạn đo huyết áp và nhận được chỉ số huyết áp tâm thu dưới 90 mmHg hoặc chỉ số huyết áp tâm trương dưới 60 mmHg thì có nghĩa là bạn đang trong tình trạng hạ huyết áp hay huyết áp thấp đột ngột.
Nguyên nhân gây hạ huyết áp có thể là do mất nước, mất máu, các rối loạn y tế hoặc phẫu thuật. Điều quan trọng là phải tìm hiểu nguyên nhân gây hạ huyết áp để có hướng điều trị phù hợp.
Huyết áp là gì?
Huyết áp là phép đo áp lực của máu lên thành động mạch trong giai đoạn hoạt động và nghỉ ngơi của từng nhịp tim.
- Huyết áp tâm thu: Chỉ số này biểu hiện áp lực máu khi tim co bóp để bơm máu qua các động mạch đến phần còn lại của cơ thể.
- Huyết áp tâm trương: Chỉ số này biểu hiện áp lực máu trong thời gian nghỉ ngắn giữa các nhịp tim.
Theo các chuyên gia tim mạch thì huyết áp bình thường sẽ có chỉ số thấp hơn 120/80 mmHg và cao hơn 90/60 mmHg.
Chỉ số huyết áp khác nhau tùy thuộc vào tư thế, nhịp thở, mức độ căng thẳng, tình trạng thể chất, thuốc bạn uống, những gì bạn ăn và uống, và thời gian trong ngày. Huyết áp thường thấp nhất vào ban đêm và tăng mạnh khi bạn thức dậy vào buổi sáng.
Chỉ số bao nhiêu là huyết áp thấp?
Chỉ số huyết áp thấp với bạn có thể là bình thường đối với người khác. Hầu hết các bác sĩ chỉ quan tâm đến huyết áp thấp khi nó gây ra các triệu chứng.
Một số chuyên gia xác định một người bị huyết áp thấp khi có chỉ số huyết áp dưới 90 mmHg tâm thu hoặc dưới 60 mmHg tâm trương. Nếu bạn đo thấy một trong hai chỉ số như thế thì có nghĩa là huyết áp của bạn thấp hơn bình thường.
Một sự tụt huyết áp đột ngột có thể gây nguy hiểm! Thay đổi chỉ 20 mmHg – giảm từ tâm thu 110 xuống 90 mmHg có thể gây chóng mặt và ngất xỉu khi não không nhận được đủ lượng máu cần thiết.
Với những cơn đau lớn, chẳng hạn như bị chảy máu không kiểm soát được, nhiễm trùng nặng hoặc phản ứng dị ứng có thể đe dọa đến tính mạng nếu huyết áp thấp.
Nguyên nhân nào gây hạ huyết áp?
Một số nguyên nhân có thể gây hạ huyết áp bao gồm:
Mang thai: Hệ tuần hoàn máu mở rộng trong khi mang thai có thể khiến hạ huyết áp. Điều này là bình thường, và huyết áp sẽ trở lại mức trước khi mang thai sau khi bạn sinh con.
Vấn đề tim mạch: Một số bệnh tim có thể dẫn đến huyết áp thấp bao gồm nhịp tim cực thấp (nhịp tim chậm), các vấn đề về van tim, đau tim và suy tim.
Vấn đề nội tiết: Các tình trạng tuyến giáp như bệnh cận giáp, suy thượng thận (bệnh Addison), đường huyết thấp (hạ đường huyết) và trong một số trường hợp, bệnh đái tháo đường cũng có thể gây ra huyết áp thấp.
Mất nước: Khi cơ thể của bạn mất nhiều nước, nó có thể gây ra sự yếu đuối, chóng mặt và mệt mỏi. Sốt, nôn mửa, tiêu chảy nặng, lạm dụng thuốc lợi tiểu và lao động quá sức cũng có thể dẫn đến mất nước.
Mất máu: Mất rất nhiều máu, chẳng hạn như từ một chấn thương lớn hoặc chảy máu nội bộ làm giảm lượng máu trong cơ thể của bạn, dẫn đến hạ huyết áp đột ngột.
Nhiễm trùng nặng (nhiễm trùng huyết): Khi một nhiễm trùng trong cơ thể đi vào máu, nó có thể dẫn đến giảm huyết áp đe dọa tính mạng được gọi là sốc nhiễm khuẩn.
Phản ứng dị ứng nặng (sốc phản vệ): Các tác nhân thường gặp của sốc phản vệ và có khả năng đe dọa tính mạng bao gồm thực phẩm, một số loại thuốc, nọc độc côn trùng hay mủ cao su…Sốc phản vệ có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, nổi mề đay, ngứa, sưng cổ họng và giảm huyết áp nguy hiểm.
Thiếu chất dinh dưỡng trong chế độ ăn uống: Việc thiếu các vitamin B-12 và folate có thể khiến cơ thể bạn không sản xuất đủ tế bào máu đỏ (thiếu máu) và gây hạ huyết áp.
Huyết áp thấp thường có những triệu chứng gì?
Đối với một số người, huyết áp thấp báo hiệu một số vấn đề tiềm ẩn, đặc biệt là khi nó giảm đột ngột hoặc kèm theo các dấu hiệu và triệu chứng như:
- Chóng mặt hoặc choáng váng
- Ngất xỉu
- Mờ mắt
- Buồn nôn
- Mệt mỏi
- Thiếu tập trung
Trong vài trường hợp, hạ huyết áp bất thường có thể đe dọa đến tính mạng. Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm:
- Nhầm lẫn, đặc biệt là ở những người lớn tuổi
- Lạnh, da nhợt nhạt
- Thở nhanh và nông
- Mạch yếu và nhanh
Nếu bạn có dấu hiệu bị sốc, hãy tìm trợ giúp y tế khẩn cấp. Nếu bạn có chỉ số huyết áp thấp liên tục nhưng vẫn cảm thấy khỏe, đây có thể là điều bình thường và bạn chỉ nên khám định kỳ 3 tháng một lần để bác sĩ theo dõi.
Ngay cả khi bạn chóng mặt hoặc buồn nôn cũng có thể là một vấn đề tương đối nhỏ. Đó có thể là kết quả của sự mất nước nhẹ, tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời hoặc ở quá lâu trong bồn tắm nước nóng…
Tuy nhiên, điều quan trọng là phải đi khám bác sĩ nếu bạn có dấu hiệu hoặc triệu chứng hạ huyết áp vì chúng có thể chỉ ra những vấn đề nghiêm trọng hơn. Có thể hữu ích nếu bạn giữ một cuốn nhật ký ghi lại các triệu chứng của mình, khi chúng xảy ra và những gì bạn đang làm vào thời điểm đó.
Những loại thuốc nào thường gây hạ huyết áp?
Một số loại thuốc có thể gây hạ huyết áp bao gồm:
- Thuốc lợi tiểu, chẳng hạn như furosemide (Lasix) và hydrochlorothiazide (Maxzide, Microzide)
- Thuốc chẹn alpha, chẳng hạn như prazosin (Minipress)
- Thuốc chẹn beta, chẳng hạn như atenolol (Tenormin) và propranolol (Inderal, Innopran XL, những người khác)
- Thuốc điều trị bệnh Parkinson, chẳng hạn như pramipexole (Mirapex) hoặc những thuốc có chứa levodopa
- Một số loại thuốc chống trầm cảm (thuốc chống trầm cảm ba vòng), bao gồm doxepin (Silenor) và imipramine (Tofranil)
- Thuốc điều trị rối loạn cương dương, bao gồm sildenafil (Revatio, Viagra) hoặc tadalafil (Adcirca, Cialis), đặc biệt khi dùng chung với thuốc nitroglycerin trong điều trị tim mạch
Hạ huyết áp có bao nhiêu loại?
Các bác sĩ thường phân huyết áp thấp thành nhiều tùy thuộc vào nguyên nhân và các yếu tố khác. Một số loại hạ huyết áp bao gồm:
Hạ huyết áp khi đứng lên (hạ huyết áp tư thế)
Đây là sự giảm huyết áp đột ngột khi bạn đứng dậy từ tư thế ngồi hoặc nằm. Lực hấp dẫn làm cho máu chảy xuống chân khi bạn đứng. Thông thường, cơ thể của bạn bù đắp bằng cách tăng nhịp tim và co thắt mạch máu, do đó đảm bảo đủ máu trở lại não của bạn.
Nhưng ở những người bị chứng hạ huyết áp khi đứng, cơ chế này thất bại khiến huyết áp giảm dẫn đến chóng mặt, mờ mắt và thậm chí là ngất xỉu.
Hạ huyết áp tư thế đứng có thể xảy ra vì nhiều lý do bao gồm mất nước, nằm quá lâu trên giường, mang thai, tiểu đường, các vấn đề về tim, bỏng, nóng quá mức, giãn tĩnh mạch lớn và một số rối loạn thần kinh nhất định.
Một số loại thuốc cũng có thể gây hạ huyết áp tư thế đứng, đặc biệt là thuốc dùng để điều trị cao huyết áp – thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn bêta, thuốc chẹn kênh calci và thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE) – cũng như thuốc chống trầm cảm và thuốc dùng điều trị bệnh Parkinson và cương dương rối loạn chức năng.
Hạ huyết áp tư thế là đặc biệt phổ biến ở người lớn tuổi, nhưng nó cũng có thể ảnh hưởng đến những người trẻ tuổi, khỏe mạnh.
Hạ huyết áp sau khi ăn
Sự giảm huyết áp đột ngột sau khi ăn ảnh hưởng đến phần lớn người lớn tuổi. Máu chảy vào đường tiêu hóa sau khi ăn. Thông thường, cơ thể bạn sẽ tăng nhịp tim và hạn chế các mạch máu nhất định để giúp duy trì huyết áp bình thường.
Nhưng ở một số người những cơ chế này thất bại nên dẫn đến chóng mặt, ngất xỉu và té ngã. Hạ huyết áp sau bữa ăn có nhiều khả năng ảnh hưởng đến những người bị cao huyết áp hoặc rối loạn hệ thần kinh tự trị như bệnh Parkinson.
Giảm sử dụng thuốc hạ huyết áp và ăn các bữa ăn ít carbohydrate có thể giúp giảm các triệu chứng.
Hạ huyết áp từ các tín hiệu não bị lỗi
Rối loạn này gây giảm huyết áp sau khi đứng trong thời gian dài, chủ yếu ảnh hưởng đến thanh niên và trẻ em. Dường như nó xảy ra vì sự hiểu lầm giữa tim và não.
Hạ huyết áp do tổn thương hệ thần kinh
Còn được gọi là hội chứng Shy-Drager, rối loạn hiếm gặp này gây ra thiệt hại tiến triển cho hệ thần kinh tự trị, điều khiển các chức năng tự động như huyết áp, nhịp tim, hô hấp và tiêu hóa. Nó liên quan đến việc có huyết áp rất cao khi bạn nằm xuống.
Các yếu tố nguy cơ là gì?
Huyết áp thấp có thể xảy ra ở bất cứ ai, mặc dù một số loại huyết áp thấp thường gặp hơn tùy thuộc vào độ tuổi hoặc các yếu tố khác:
- Tuổi tác: Tụt huyết áp đột ngột khi đứng hoặc sau khi ăn xảy ra chủ yếu ở người lớn tuổi.
- Thuốc: Những người dùng một số loại thuốc nhất định, các loại thuốc chống cao huyết áp như thuốc chẹn alpha sẽ có nguy cơ bị hạ huyết áp.
- Một số bệnh: Những người bệnh Parkinson, tiểu đường và một số bệnh tim có nguy cơ cao bị huyết áp thấp.
Ngay cả các hình thức vừa phải của hạ huyết áp cũng có thể gây chóng mặt, suy nhược, ngất xỉu và nguy cơ chấn thương do té ngã. Và trong một số trường hợp nghiêm trọng, hạ huyết áp có thể làm mất đi lượng oxy cần thiết để thực hiện các chức năng bình thường, dẫn đến tổn thương tim và não của bạn.
Nét Bút Tri Ân
